Komuniści zrzeszeni w frakcji bolszewików Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (powstałej w 1898 r.) zdobyli władzę w Rosji w wyniku zbrojnego przewrotu przeprowadzonego 24/25 października (według obowiązującego w Rosji kalendarza juliańskiego), w rzeczywistości 6/7 listopada.

1917 r. tzw. Rewolucja Październikowa była kolejnym z serii wstrząsów politycznych, jakie przetoczyły się przez uwikłane w I wojnę światową i pogrążające się w coraz większym chaosie Imperium Rosyjskie. Wcześniejsza rewolucja, przeprowadzona w lutym tego samego roku, doprowadziła do detronizacji dysponującego niemal absolutną władzą cara i przeobrażenia Rosji w republikę, na której czele stał złożony z socjalistów oraz kadetów Rząd Tymczasowy. Przewodzący bolszewikom marksista-rewolucjonista Włodzimierz Iljicz Uljanow, pseudonim Lenin, wykorzystany przez niemiecki wywiad w charakterze czynnika mającego wyłączyć Rosję z wojny, zręcznie wykorzystał niezadowolenie i postępującą apatię rosyjskiego społeczeństwa oraz konflikty w gronie swoich politycznych rywali. Głosząc populistyczne hasła pacyfistyczne, a także zapowiadając radykalne reformy społeczno-gospodarcze, wykreował swoje ugrupowanie na jedyną realną siłę mogącą przeobrazić feudalną Rosję w pierwsze na świecie postępowe państwo z dyktaturą proletariatu. W rzeczywistości przyświecał mu cel dużo większy i bardziej złożony. Znając doskonale teorie Marksa i Engelsa, zdawał sobie sprawę, że rewolucja proletariacka może doprowadzić do upadku systemu kapitalistycznego jedynie poprzez triumf w wysoko rozwiniętych i zurbanizowanych państwach zachodniej Europy. Gwałtownie rozwijająca się w okresie poprzedzającym Wielką Wojnę Rosja, choć błyskawicznie przyswajała sobie zasady obowiązujące w ustroju kapitalistycznym, wciąż pozostawała jednak przede wszystkim krajem rolniczym, z nieliczną rzeszą robotników, będących naturalnym celem oddziaływania idei komunistycznych. W jego mniemaniu Rosja miała być zatem zaledwie pierwszym etapem rewolucji ogólnoświatowej, która miała doprowadzić do zniszczenia klas wyzyskujących proletariat, zniesienia granic narodowych i zaprowadzenia na całym świecie przepowiedzianego przez Marksa i Engelsa systemu równości i wspólnoty.

Bolszewicy więc, śladem Lenina, dosyć elastycznie podchodzili do formułowanego programu polityczno-gospodarczego, umiejętnie dopasowując go do panującej sytuacji i nastrojów społecznych. Doskonałym tego potwierdzeniem może być fakt, iż po przejęciu władzy nie podjęli się realizacji własnego programu agrarnego, zakładającego nacjonalizację ziemi, który obiecywali. Zdecydowali się wprowadzić jej socjalizację, czym w zasadzie zrealizowali program swoich politycznych przeciwników – socjalistów. Podobnie rzecz miała się w przypadku drugiego z najważniejszych dekretów, jaki zdecydowali się wprowadzić – dekretu o pokoju, który – choć nie miał żadnej mocy ustawodawczej – gwarantował wszystkim narodom prawo do samostanowienia, czym przypieczętowali faktyczny rozpad wielonarodowego rosyjskiego imperium. W oczach z zasady odrzucających nacjonalizm marksistów-komunistów, takie działanie mogło być niezrozumiałe, a nawet przeczyć ideom rewolucji proletariatu, miało jednak swój realny cel. Było nim utrzymanie władzy za wszelką cenę, nawet chwilowego odejścia od doktryn reprezentowanej idei, by zyskać czas na zebranie sił, niezbędnych do likwidacji politycznych oponentów.

Dowodem na to jest sposób, w jaki bolszewicy potraktowali Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze, które wyłonione w wolnych wyborach w listopadzie 1917 r. miało określić kształt przyszłego ustroju porewolucyjnej Rosji. Bolszewicy, tłumacząc przyczyny zamachu stanu, twierdzili, iż został on dokonany w celu zagwarantowania przeprowadzenia wyborów, które miały być rzekomo zagrożone. Kiedy jednak okazało się, że zdobyli w nich zaledwie 25% głosów, nie cofnęli się przed rozpędzeniem Zgromadzenia i pozbawieniem go jakiegokolwiek wpływu decyzyjnego na ustrój, który zamierzali sami kształtować. Podobnie sytuacja wyglądała z hasłami wolności i swobody, pod jakimi prowadzili swoje działania, podczas gdy jedną z pierwszych decyzji Rady Komisarzy Ludowych – nowego „robotniczo-chłopskiego rządu tymczasowego” – było wprowadzenie zniesionej w lutym 1917 r. cenzury i powołanie urzędu bezpieczeństwa – tzw. Czeki.

Kiedy władza bolszewików okrzepła, a w miejsce zdemoralizowanej armii rosyjskiej utworzono Robotniczo-Chłopską Armię Czerwoną, gra pozorów dobiegła końca, a komuniści w pełni zaprezentowali Rosji swoje oblicze.