Powszechny kryzys w bloku wschodnim w latach 80. oraz radzieckie reformy Gorbaczowa zapowiadały zmiany również we wschodnich Niemczech, jakkolwiek Honecker odrzucał wszelkie plany liberalizacji komunizmu. W 1985 r. powstała „Inicjatywa na rzecz pokoju i praw człowieka”, która była wiodącą organizacją rodzącej się opozycji. Pierwsza wielka manifestacja została zaplanowana na 17 stycznia 1988 r. w Berlinie. Większość jej uczestników została jednak aresztowana, zanim doszło do rozwinięcia transparentów. Punktem przełomowym były wybory komunalne 7 maja 1989 r. – zachęty ze strony opozycji do ich bojkotu spotkały się ze sporym odzewem, jednak SED oznajmiła, że frekwencja wyniosła 99%. Tak bezczelne kłamstwo przelało czarę goryczy. Przemiany w innych państwach, m.in. w Polsce, pokazywały, że można przeprowadzać zmiany, których żądało społeczeństwo NRD. Na ulicach zbierały się coraz większe tłumy manifestantów, które nie były już rozpędzane przez milicje. Oprócz manifestacji, mieszkańcy NRD masowo uciekali z kraju, m.in. przez Węgry do Austrii.

18 października 1989 r. odwołano z funkcji szefa partii odwołano Honeckera, co tylko częściowo usatysfakcjonowało „wschodnich Niemców”. Podczas kolejnych protestów pojawiały się głosy żądające zjednoczenia Niemiec. Największa manifestacja, 4 listopada w Berlinie, zgromadziła prawie milion osób. W nocy z 9 na 10 listopada 1989 r. upadł mur berliński. Rozpoczął się masowy exodus z NRD do RFN. W tej sytuacji, 7 grudnia 1989 r., władze rozpoczęły dialog z opozycją. Zdecydowano się na przeprowadzenie wolnych wyborów parlamentarnych (18 marca 1990 r.), w których wygrali chrześcijańscy demokracji z CDU (48%), przed socjalistami z SPD (ponad 21%) oraz następczynią SED - Partią Demokratycznego Socjalizmu (16%). Ostatecznie 3 października 1990 r. nastąpiło zjednoczenie Niemiec.