Tragiczna sytuacja ekonomiczna wymusiła na bolszewikach odejście od polityki komunizmu wojennego na rzecz tzw. gospodarki mieszanej (socjalistycznej z elementami kapitalizmu), określanej przez Lenina mianem Nowej Ekonomicznej Polityki – NEP. W ciągu trzech kolejnych lat zdławiono ostatnie ogniska oporu białych generałów i zmuszono do wycofania interwencyjne siły państw zachodnich, kończąc tym samym definitywnie wojnę domową. Bezwzględnie, korzystając z całego wachlarza dostępnej broni (w tym gazów bojowych i artylerii) stłumiono szalejące powstania chłopskie. Największe z nich, powstanie tambowskie, kosztowało życie 70 tysięcy chłopów w trakcie walk i dalszych 170 tysięcy w następstwie terroru i sztucznie wywołanego rekwizycjami głodu.
Idealna gospodarka w wizji komunistów opierała się na własności wspólnej. Kołochozy stały sie symbolem kuriozalnych pomysłów czerwonej wierchuszki.